همایش ملی تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری برگزار شد

نخستین همایش ملی تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری روز سه شنبه 31 مردادماه 1402 به همت انجمن مدیریت ایران و با حضور جمع قابل توجهی از متخصصین و کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات بانک‌های مختلف کشور به میزبانی بانک مرکزی در محل مرکز همایش‌های عباس آباد برگزار شد.

به گزارش وبسایت دانشگاه خاتم، رضا بیات ترک؛ مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی در افتتاحیه این همایش با اشاره به رشد ارزش آفرینی بر اساس تحولات دیجیتال در جهان طی یک دهه گذشته، گفت: بر اساس نظریه داروینیسم دیجیتالی در آینده نه چندان دور، بقا در جهان پیش رو تنها برای کسانی ممکن است که بسیار سریع خود را با تحولات دیجیتال وفق داده اند.

خلق ارزش‌های جدید برای مشتریان؛ شاه بیت تحولات در عصر دیجیتال

وی خلق ارزش‌های جدید برای مشتری را شاه بیت تحولات در عصر دیجیتال خواند و افزود: اتصال (به نت)، تعامل، تحرک، تحلیل گری و توصیه گری، ویژگی‌های اصلی عصر دیجیتال است. در تحول دیجیتال ما با یک بازآفرینی موجودیت‌هایمان مواجه هستیم.

در ادامه، نشست نخست همایش ملی تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری با عنوان «توسعه اقتصاد دیجیتالی کشور از مسیر تحول دیجیتالی بانک‌ها» با حضور اعضای هیئت علمی شامل علی عبداللهی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و شهاب جوانمردی مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگاد آریان (فناپ) و اعضای نشست شامل دکتر مجید قاسمی رئیس شورای سیاستگذاری همایش و مدیرعامل بانک پاسارگاد، مرتضی ترک تبریزی رئیس هیئت مدیره بانک تجارت،‌هادی سپانلو معاون مدیرعامل در امور برنامه ریزی و تحول و مدیر ارشد تحول دیجیتال بانک ملت و حسین امین زاده عضو هیئت عامل و معاون فناوری بانک کشاورزی برگزار شد.

بانک‌ها باید پیشتازی خود را در تحول دیجیتال در کشور حفظ کنند

شهاب جوانمردی در سخنانی در این پنل گفت: حوزه بانکداری به واسطه اینکه هم در مقوله بهره گیری از فناوری‌های جدید و هم ایجاد نگاه‌های نو، از پیشتازان تحولات دیجیتال در کشورمان بوده و توقعی را چه در سایر صنایع و چه در میان مخاطبان ایجاد کرده است، لاجرم باید پیشتازی خود را در تحول دیجیتال برای ارائه خدمات متفاوت حفظ کند.

دکتر مجید قاسمی رئیس شورای سیاستگذاری همایش و مدیرعامل بانک پاسارگاد به عنوان نخستین سخنران این پنل، در سخنانی ضمن اشاره به مفهوم اقتصاد دیجیتالی، آن را شامل طیف گسترده ای از فعالیت‌های اقتصادی که دربردارنده همه مشاغل در بخش دیجیتالی و نیز مشاغل دیجیتالی در بخش‌های غیردیجیتالی هستند، دانست.

رئیس دانشگاه خاتم همچنین به تعریف بانک جهانی از اقتصاد دیجیتالی اشاره کرد و گفت: اقتصاد دیجیتالی بر اساس این تعریف باید رشد فراگیر داشته باشد، به کاهش فقر بینجامد، مشاغل را توسعه دهد و کارایی لازم را فراهم کند. ضمن اینکه اجزای اصلی اقتصاد دیجیتالی فراگیر شامل مهارت‌ها، نوآوری، زیرساخت و سیاست‌ها و مقرره‌هاست.

ایران در رده کشورهای موسوم به «پذیرندگان دیجیتالی» است

وی در ادامه به سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی در ایران پرداخت و عنوان کرد: سهم از 3.8 درصد در سال 2016 به 6.9 درصد  در سال 2020 رسیده است. این در حالی است که میانگین جهانی سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص کشورها 22.5 درصد است.

همچنین به گفته مدیرعامل بانک پاسارگاد، در سال 2020 رتبه ایران در میان کشورها بر اساس شاخص اقتصاد دیجیتال 51 بوده است و کشورمان جزو کشورهای موسوم به «پذیرندگان دیجیتالی» قرار دارد.

قاسمی در ادامه نقش بانک‌ها را در تحول دیجیتال کشور یادآور شد و ضمن تشریح راهبردهای بانک پاسارگاد در این حوزه، به کارگیری نظام بانکداری هوشمند در راستای خلق ارزش و بهبود تجربه دیجیتال مشتریان را از آن جمله برشمرد و با اشاره به توسعه سکو (پلتفرم)های اقتصاد دیجیتال ذیل مجموعه بانک پاسارگاد، به عنوان نمونه به عملکرد پلتفرم سرزمین هوشمند پاد در این رابطه اشاره کرد.

به گفته وی، در حال حاضر تعداد مشتریان حقیقی دارای حساب دیجیتالی در بانک پاسارگاد، بالغ بر یک میلیون و 600 هزار نفر، مبلع گردش مالی مشتریان حقیقی بالغ بر 93 میلیارد تومان، تعداد کسب و کارهای دارای حساب دیجیتالی بالغ بر 2000 کسب و کار و تعداد کل کاربران سرزمین هوشمند پاد بالغ بر 9 میلیون و 600 هزار نفر، است.

مدیرعامل بانک پاسارگاد تاکید کرد: پیشگام تحولات دیجیتالی جوانان هستند و قطعا اگر خدمات بانک‌های خصوصی نبود، این تحولات در کشور شکل نمی‌گرفت و لذا معتقدم نگاه نظام اقتصاد کشور به بانک‌ها باید نگاهی تحولی باشد و دولت باید سکوهای جدیدی را ایجاد کند.

نظارت بر بانک‌ها باید از حالت ایستاتیک به داینامیک دربیاید

در ادامه مرتضی ترک تبریزی رئیس هیئت مدیره بانک تجارت در سخنانی با بیان اینکه تحول دیجیتال چند پایه دارد، گفت: یکی از موضوعات اساسی برای ایجاد تحول دیجیتال ساختن اکوسیستم دیجیتال در درون بانک است؛ طوری که همه ارکان بانک سعی بر آن داشته باشند که دیجیتالی شوند. این را هم بدانیم که ارکان بالادستی کمک شایانی به تحول دیجیتال بانک‌ها نمی‌کنند.

وی تاکید کرد: ما باید ناظران بانک‌ها را هم مجاب و وادار کنیم که نظارتشان را از حالت ایستاتیک به داینامیک دربیاورند. تحول دیجیتال نیازمند ریسک است و من معتقدم با وجود همه مشکلات، بانک‌های ما در این زمینه خوب عمل کرده اند.

روندهای جهانی با تاخیر زمانی اندک به ایران هم می‌رسند

هادی سپانلو معاون مدیرعامل در امور برنامه ریزی و تحول و مدیر ارشد تحول دیجیتال بانک ملت، دیگر سخنران پنل نخست همایش ملی تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری بود که ضمن اشاره به چیستی بانکداری دیجیتال و تحول دیجیتال، به رویکرد فعلی بانک‌های بزرگ در این ارتباط پرداخت و گفت: بزرگی شعبه، پایگاه مشتریان، تعداد زیاد پرسنل و بزرگی ساختار و سازمان، از مسائلی است که برای بانک‌ها به عنوان ارزش مطرح است؛ اما به جرات می‌توان گفت که با وجود همه این شرایط، تحول دیجیتال لزوما امکانپذیر نیست.

وی ضمن بیان این نکته که تجربه نشان داده که روندهای جهانی با یک تاخیر زمانی اندک معمولا به ایران هم سرایت می‌کنند، مراحل گذار از بانکداری سنتی به بانکداری دیجیتال را شامل ایجاد آگاهی و بینش، توسعه استراتژی، ایجاد زیرساخت‌های لازم (فنی و غیرفنی)، پایلوت کردن و اجرای آزمایشی، آغاز توسعه محصول و خدمات، سرمایه گذاری برای توسعه دستاورهای راهبردی و یکپارچه سازی اکوسیستم و ایجاد زیرساخت‌های برتر دانست.

بازیگران اکوسیستم دیجیتال چه کسانی هستند؟

حسین امین زاده عضو هیئت عامل و معاون فناوری بانک کشاورزی هم در این پنل، بازیگران اکوسیستم اقتصاد دیجیتال را شامل دولت، بانک مرکزی، تولیدکننده، گان کالا و خدمات، عرضه کنندگان، نهادها و بازارهای مالی، فین تک‌ها، قوه قضائیه، بنگاه‌ها (حمل و نقل و ...) .و مصرف کنندگان برشمرد.

این عضو هیئت عامل فناوری بانک کشاورزی یکی از اهداف بانک متبوعش را کمک به کشاورزان و قشر آسیب پذیر جامعه عنوان کرد و با اشاره به طرحی که با کمک سازمان‌های غیردولتی و بهزیستی در این زمینه اجرا شده است، گفت: آموزش دیدگان در این طرح به عنوان کارآفرین شناخته می‌شوند و بدون نیاز به ضامن می‌توانند تسهیلات دریافت کنند.

پایان بخش سخنرانی‌های پنل اول این همایش، سخنان مهران محرابیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بود که داده‌های باز (open data) را یکی از مهم‌ترین حوزه‌های بانکداری دیجیتال معرفی کرد و گفت: رویکرد بانک مرکزی در این حوزه رویکرد توسعه‌ای است و کارشناسان بر روی مباحث حقوقی و امنیتی توسعه داده‌های باز در صنعت بانکداری در حال بحث و بررسی هستند.

محرمیان بانکداری باز (open banking) را دیگر حوزه‌ای دانست که بانک مرکزی قصد ورود در سیاست گذاری آن را دارد و افزود: سیاستگذاری در این حوزه با تمرکز بر ریسک‌ها به گونه‌ای انجام خواهد شد که کمترین ریسک را متوجه بازار و مشتریان کند. تا پایان سال ۱۴۰۳ مقررات فعالیت در این حوزه به صورت نظام مند تدوین و در اختیار فعالان گذاشته می‌شود.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به اینکه در حوزه پرداخت وضعیت بسیار مطلوبی داریم و از کشورهای پیشرو در این حوزه هستیم، ادامه داد: در حوزه نظام‌های پرداخت رویکرد بانک مرکزی ارائه و معرفی خدمات نوآورانه به شبکه بانکی و مشتریان است.

محرمیان لندتک‌ها را دیگر حوزه نظارتی بانک مرکزی در بخش فناوری اطلاعات برشمرد و گفت: این حوزه نیازمند تنظیم گری است و بانک مرکزی در تعامل با فعالان و سازمان‌های مرتبط با آن به این حوزه ورود خواهد کرد و تنظیم گری و سیاست گذاری در حوزه لندتک‌ها از مهم‌ترین برنامه‌های بانک مرکزی به شمار می‌رود و هدف ما بهره‌گیری گسترده از ظرفیت‌های این حوزه در ارائه خدمات در شبکه بانکی است.

سطح پوشش افراد در مدل جدید اعتبارسنجی به بیش از ۸۷ درصد می‌رسد

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه اعتبارسنجی افزود: در سال‌های اخیر اعتبارسنجی یکی از اولویت‌های اصلی بانک مرکزی بوده است و با توجه به اشکالات موجود در مدل اعتبارسنجی که بیش از ۶۰ درصد جمعیت را در بر نمی‌گرفت به سمت طراحی مدل جدیدی از اعتبارسنجی حرکت کردیم و با تغییرات ایجاد شده سطح پوشش افراد در این مدل به بیش از ۸۷ درصد افزایش یافته است و با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده هدف ما این است که سطح پوشش این مدل اعتبارسنجی را به ۱۰۰ درصد رسانده و هر ایرانی دارای یک نمره اعتبارسنجی در شبکه بانکی باشد.

محرمیان ساماندهی به بازار رمز ارزها را از دیگر دغدغه‌های بانک مرکزی خواند و گفت: با توجه به مقررات گذاری انجام شده، در حوزه استخراج رمز ارزها هیچ مشکلی وجود ندارد و استخراج رمز ارز به بحث ارزآوری در کشور کمک می‌کند. در بحث مبادله از طریق رصد دقیق تراکنش‌های رمز ارزی در حال بررسی برای شفاف سازی و مقررات گذاری در این حوزه هستیم‌‌.

وی در عین حال تاکید کرد: در حوزه پرداخت مانند بسیاری از کشورهای دنیا، پرداخت از طریق رمز ارزها را به رسمیت نمی‌شناسیم. یعنی اینکه کسی در ازاء دریافت خدمات، رمزارز دریافت کند، به هیچ وجه پذیرفتنی نیست.

در ادامه برنامه‌های همایش ملی تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری، نشست دوم این همایش با عنوان «ارائه دستاوردها و تجربه‌های بانک‌های برتر» با حضور اعضای هیئت علمی نشست شامل مصطفی امینی مدیرعامل و عضو هیئت مدیره شرکت گسترش فناوری‌های نوین بانک کشاورزی، رضا طحان رئیس کارگروه تحول دیجیتال انجمن مدیریت ایران و مدیر سرویس‌های نوین همراه اول و اعضای نشست شامل فرهاد اینالویی، معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین، زهرا میرحسینی معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک پاسارگاد و حمید بنائیان معاون بانکداری الکترونیکی بانک آینده برگزار شد.

اگر عمر مدیریت در یک بانک کوتاه باشد، تحول دیجیتال بسیار سخت است

فرهاد اینالویی معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین در سخنانی به تجربه تحول دیجیتال در بانک‌های ایرانی (مطالعه موردی: بانک ایران زمین) پرداخت و ضمن اشاره به تاریخچه ورود این بانک به موضوع تحول دیجیتال در سال 1395، گفت: ما خیلی زود متوجه شدیم که تحول در داخل بانک ایجاد نمی‌شود و راهکار حل معضل را در ایجاد یک بانک کوچک در بیرون بانک دریافتیم و آرام آرام بانک اصلی را به بانک دیجیتال منتقل کنیم.

وی افزود: اگر عمر مدیریت در یک بانک کوتاه باشد، تحول دیجیتال بسیار سخت است. نوآوری در داخل سیستم بانکی ایجاد نمی‌شود. اما نوآوری‌های بیرون به خاطر اینکه نیاز مشتری را برآورده می‌کنند، موفق تر هستند.

معاون فناوری اطلاعات بانک ایران همچنین از ساده سازی 252 فرآیند بانکی در بانک متبوعش طی سال‌های اخیر خبر داد.

شعبه‌ها باید به محلی برای مشاوره دادن به مشتریان تبدیل شوند

در ادامه زهرا میرحسینی معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک پاسارگاد در سخنانی ضمن تاکید بر این نکته که بانک یک بنگاه اقتصادی و به یک معنا یک بنگاه اجتماعی نیز هست، اقتصاد دیجیتالی را اقتصادی تعریف کرد که تحت تاثیر فناورهای دیجیتال باشد.

وی فاز نخست ننتیج ظهور اقتصاد دیجیتالی را پلتفرم‌های سکومحور و زیست بوم محور دانست و در ادامه به ارائه محصولات فناورانه بانک پاسارگاد پرداخت و همچنین تاکید کرد: ما نیازمند آن هستیم که نقش شعب و همکاران شعب را بازتعریف و شعبه‌هایمان را به محلی برای مشاوره دادن به مشتریان و نیازهای مشتریان را به خدمات جدید خودمان تبدیل کنیم.

حمید بنائیان معاون بانکداری الکترونیکی بانک آینده نیز در این نشست نقش تحول دیجیتال در صنعت بانکداری بر فراگیری مالی در ایران با محور لندتک‌ها را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: بازیگران اصلی در تحقق فراگیری مالی، بانک‌ها، بیمه‌ها و نهادهای سرمایه گذاری هستند.

وی افزود: بر اساس مطالعه ای که درباره چهار لندتک اول ایران انجام شده، 80 درصد افراد از طریق موبایل ثبت نام خود را انجام داده اند، میانگین تسهیلات پرداختی به هر متقاضی خدمات لندتک 160 تا 200 میلیون ریال بوده است، شغل 18 درصد مخاطبان آزاد، 45 درصد کارمند بخش خصوصی و 10 درصد کارمند بخش دولتی بوده اند.

نخستین همایش ملی تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری با قرائت بیانیه پایانی در 11 بند از سوی دکتر آذر صائمیان دبیر علمی همایش به کار خود پایان داد.