تاریخچه گروه هنر و معماری دانشگاه خاتم
رشته معماری از قدیمی‌ترین و پرطرفدارترین شاخه‌های هنر و مهندسی است که به طراحی و ساخت بناهای مختلف پرداخته و نقش اساسی در شکل‌دهی به محیط‌های شهری و طبیعی ایفا می‌کند. معماری به عنوان یک هنر و یک علم، همزمان با پیشرفت جوامع بشری، تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. از معماری ابتدایی مانند هرم‌ها و معابد در تمدن‌های باستانی تا برج‌های آسمانخراش و ساختمان‌های امروزی، این رشته همواره در تحول و تکامل بوده است.
در جهان، معماری به طراحی ساختمان‌ها محدود نمی‌شود و شامل جنبه‌های مختلفی از جمله برنامه‌ریزی شهری، طراحی داخلی، معماری منظر و نیز پایدارسازی و استفاده از فناوری‌های نوین است. دانشگاه‌های معتبر جهان مانند:موسسه فناوری ماساچوست ایالات متحده،دانشگاه استنفورد ایالات متحده، مدرسه معماری بارتلت بریتانیا،دانشگاه صنعتی دلفت هلند،موسسه فناوری فدرال زوریخ در سوئیس،دانشگاه کالیفرنیا در برکلی ایالات متحده،دانشگاه هاروارد در ایالات متحده،مدرسه معماری منچستر در انگلستان،دانشگاه کمبریج در انگلستان،دانشگاه پلی تکنیک میلان در ایتالیا ودانشگاه ملی سنگاپور، دوره‌های تخصصی معماری را ارائه می‌دهند که دانشجویان را برای ورود به دنیای حرفه‌ای و مواجهه با چالش‌های پیچیده معماری آماده می‌کنند.
رشته معماری در ایران از دوران باستان تاکنون همواره اهمیت ویژه‌ای داشته است. ایران با تاریخ غنی خود در معماری، آثار فاخر و بی‌نظیری چون تخت جمشید، مساجد بزرگی مانند مسجد جامع اصفهان و ایوان‌های عظیم کاخ‌های ایرانی را به جهان معرفی کرده است. این آثار نشان‌دهنده توانمندی‌های بی‌نظیر معماری ایرانی است که همواره از هندسه، زیبایی‌شناسی و درک عمیق از فضا بهره برده است.
در دوران معاصر، معماری ایران نیز با ورود فناوری‌های نوین و توجه به معیارهای زیست‌محیطی و پایداری، تحولی قابل توجه را تجربه کرده است. دانشگاه‌های معتبر ایران، مانند:دانشگاه تهران،دانشگاه شهید بهشتی،دانشگاه علم و صنعت،دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه شیراز، رشته معماری را ارائه می‌دهند و فارغ‌التحصیلان این رشته به‌عنوان طراحان و برنامه‌ریزان فضاهای شهری، داخلی و پروژه‌های بزرگ ساختمانی در سطح کشور فعال هستند.
رشته معماری در ایران، به دلیل اهمیت ویژه حفظ هویت فرهنگی و تاریخی کشور، به شکل مستمر با چالش‌های جدیدی روبرو است. با این حال، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی معتبر در تلاش هستند تا علاوه بر آموزش مباحث نظری و عملی معماری، مهارت‌های نوین و دانش‌های روز را در اختیار دانشجویان قرار دهند تا ایشان بتوانند به‌عنوان معمارانی خلاق و نوآور در کشور و سطح جهانی فعالیت کنند.
در این راستا دانشگاه خاتم با شروع فعالیت از مهرماه 1395، از طریق آزمون کارشناسی ارشد، اقدام به جذب دانشجو در چهار گرایش رشته معماری (معماری، معماری منظر، معماری داخلی و مدیریت پروژه) کرد و با دعوت از برجسته‌ترین اساتید کشور از جمله دکتر سیمون آیوازیان، دکتر داراب دیبا، دکتر محمدجواد ثقفی، دکتر اصغر ساعد سمیعی ودکتر امیر فرجی دوره‌های مورد نظر را تاکنون برگزار کرده است. قابل ذکر است که ایشان از اساتید برجسته و باتجربة رشته معماری دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران هستند که قطب علمی رشته معماری در ایران است. از سال 1403، با همت مسئولین دانشگاه و با توجه به توان علمی اساتید و دانش‌آموختگان گروه هنر و معماری دانشگاه خاتم، این گروه به دانشکده هنر و معماری، با سه گروه معماری، هنرهای معماری و پژوهشی و هنرهای ساخت ارتقاء یافته است.
ظرفيت پذيرش دانشجو در رشته کارشناسی ارشد معماري در هر يك از سه گرايش معماري، معماري منظر و معماري داخلي، 20 نفر در هر سال تحصيلي است و رتبه‌هاي برتر آزمون سراسري از شرايط ويژه در پرداختشهریهبرخوردار میشوند. از ابتدای سال 1398، با هدف ايجاد فرصت پژوهش و مطالعات بنیادین در زمينه معماري و ساختمان در مقاطع بالاتر، مقطع دكتري رشته معماري نیز با ظرفيت جذب 7 دانشجو در دانشکده هنر و معماري تاسيس شد. از ابتدای سال 1401 نیز جذب دانشجو در مقطع کارشناسی از طریق آزمون سراسری سازمان سنجش آغاز شده و امید است با بهره‌گیری از روش‌های بنیادین و نوین در آموزش و پرورش دانشجویان، اعتلای معماری سرزمین عزیزمان ایران -که دارای پیشینه‌ای درخشان در این زمینه است - همواره در دستور کار باشد.
چشم‌انداز
- مرجع، پیشرو و نوآور در زمینه‌های آموزشی و پژوهشی؛
- شناخت معماری ایران در دوره‌های مختلف تاریخی، ویژگیهای هر دوره و بهره‌گیری از آن در معماری روز ایران؛
- تاکید بر هنر معماری ایرانی و معماری دوران اسلامی در معماری امروز ایران؛
- تدوین برنامه و الگو جهت ساخت‌‌وسازهای مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر و معماری سبز و تاکید بر تحقق اهداف توسعه پایدار؛
- مروج طراحی اقلیمی و آموزش طراحی‌های به‌روز بر اساس اصول طراحی اقلیمی با نگاه بومی‌سازی طراحی معماری و طراحی شهری.
رسالت
- تقویت ارزش‌های والای معنوی و حفظ و ارتقاء سطح آموزش و اخلاق در دانشجو؛
- رعایت اصول و ارزش‌های اخلاق حرفه‌ای در فعالیت آموزشی و پژوهشی؛
- احترام به کرامت انسانی؛
- مشارکت‌محوری در امر آموزش و پژوهش؛
- دانایی‌‌محوری؛
- عدالت‌محوری؛
- حکمت‌محوری؛
- ارتقای مستمر کیفیت و کمیت فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی.
اهداف آموزشی
- ارتقای کیفیت آموزش با استفاده از روش‌های نوین و کاربردی در تدریس و تاکید بر آموزش‌های عملی و کارگاهی؛
- تلاش در جهت استفاده بهینه از امکانات دانشگاه؛
- ارتقای کیفیت و چگونگی استفاده از کارگاهها و بخش فناوری اطلاعات.
اهداف پژوهشی
- توسعه دانش و نظریه‌های معماری:
- تعریف دیدگاههای جدید معمارانه؛
- افزایش درک معماری در دانشجویان؛
- بهبود روش‌های طراحی؛
- حل مسائل و چالش‌های معماری:
- پاسخ به نیازهای جامعه از جمله چالش کمبود مسکن، آلودگی هوا، مصرف انرژی، تغییرات اقلیمی و پایداری معماری و محیط زیست؛
- بهبود عملکرد ساختمان‌ها و ارتقاء کیفیت زندگی؛
- نوآوری و فناوری در معماری:
- توسعه استفاده از فناوری‌های نوین ساختمانی؛
- معماری پایدار؛
- آموزش و تربیت معماران آینده:
- ایجاد حس مسئولیت در قبال آیندگان؛
- ارتقای کیفیت آموزش معماری و تاکید بر تحقق اهداف توسعه پایدار در معماری؛
- استفاده از فناوری‌های نوین نرم‌افزاری در برنامه‌ریزی و طراحی معماری؛
- ایجاد ارتباط میان آموزش و پژوهش؛
- حفظ و معرفی جایگاه میراث فرهنگی معماری ایران.