khatam.ac.ir
معاون اول رئیس جمهوری در چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی در دانشگاه خاتم:
امروز هوش مصنوعی اولویت نخست کشور در حوزه فناوری است
تاریخ انتشار: جمعه ۱۴ دی ۱۴۰۳
دکتر محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس جمهوری در چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی به میزبانی دانشگاه خاتم، گفت: امروز هوش مصنوعی اولویت نخست را در حوزه فناوری دارد و طبق فرمایش مقام معظم رهبری ما باید جزو 10 کشور اول دنیا در این حوزه باشیم.
به گزارش خبرنگار روابط عمومی و سایت دانشگاه خاتم، چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی (SGC 2024) با همکاری انجمن شبکههای هوشمند ایران (ISOSG) سهشنبه 11 دیماه به میزبانی دانشگاه خاتم آغاز به کار کرد.
در روز نخست این کنفرانس، دکتر محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس جمهوری و موسس انجمن شبکههای هوشمند انرژی ایران، ضمن حضور در این رویداد و بازدید از نمایشگاه جانبی آن، در جریان آخرین وضعیت ساخت پردیس دانشگاه خاتم در محدوده پارک علم و فناوری پردیس هم قرار گرفت.
وی در ابتدای سخنان خود در این کنفرانس، ضمن تقدیر از تلاشهای برگزارکنندگان آن، از دانشگاه خاتم که میزبانی این رویداد علمی را بر عهده داشت، به عنوان «دانشگاهی که با نیت خیر و با نگاه به چند دهه آتی شکل گرفته است» یاد کرد و انگیزه دستاندرکاران آن را برای تکمیل پروژه ساخت پردیس دانشگاه خاتم، ستایش کرد و گفت: خوشبختانه کارنامه دانشمندان و اساتید ما در حوزههای علمی و فناورانه بسیار درخشان و وزین است و البته اگر نقش گروههای مختلف را در توسعه و پیشرفت این کشور در طی 4 دهه گذشته مرور کنیم، میبینیم که دانشگاه و دانشگاهیان سهم برجستهای در این رشد داشتهاند.
معاون اول رئیس جمهوری ضمن تاکید بر روند رو به رشد کشور در حوزههای آموزش عالی، تحصیلات تکمیلی و حوزههای پژوهشی و فناورانه، بیان کرد: باید این سوال را مطرح کنیم که آیا ما از ظرفیت موجود بهره کافی را بردهایم؟ به نطر من، این موضوع جای بحث دارد و شرایط مختلفی وجود داشته و شاید هم بوروکراسی حاکم بر نظام اداری ما، چندان فرصت استفاده از این ظرفیتهای ارزشمند را نداده است. البته گاهی هم موانع بیرونی باعث کُندی کار شده؛ اما هیچگاه باعث توقف روند پیشرفت فناوری نشده است.
دکتر عارف تاکید کرد: در این خصوص اگر لازم باشد، باید به سمت اصلاح ساختاری پیش برویم و چگونگی بهرهوری و بهرهبرداری از استعدادهای جوانان برجستهای را که فارغالتحصیل میشوند، دریابیم و به این سوال پاسخ دهیم که چه بهانههایی باعث مهاجرت جوانان ما میشود؟
وی در عین حال به حس وطندوستی این دسته از جوانان نیز اشاره کرد و یادآور شد: بر اساس تجربه چهل و چند سالهام میگویم که خیلی از جوانان ما که به آن طرف آبها میروند، هیچ وقت وابستگی به وطن و خاک خود را فراموش نمیکنند. این ظرفیتها برای آنکه تبدیل به فعل شوند،؛ نیازمند یک سازمان و سازماندهی است؛ اما نه از نوع دولتی. یک راهکار که دنیا به آن رسیده و ما هم خوب از آن استفاده کردهایم، تشکلهای علمی است. مشخصاً از انقلاب صنعتی چهارم به بعد، نقش تشکلهای غیردولتی در توسعه فناوریها بیبدیل بوده است و در این مسیر، نقش دولتها هم باید نقش تسهیلگر باشد.
معاون اول رئیس جمهوری با تاکید بر اهمیت نقش بخش خصوصی در این زمینه و بیان این نکته که تشکلهای غیردولتی در طول سه دهه گذشته نقشی مهم در کشور ایفا کردهاند، ضرورت همدلی دانشگاه و صنعت برای پیشرفت کشور را یادآور شد و افزود: امروز دیگر انشای «علم بهتر است یا ثروت» را هیچ معلمی به دانشآموزان خود نمیدهد و مقابل هم قرار دادن علم و ثروت، یک کار کاملاً غیرعلمی است. علم باید بتواند به کمک بهبود فرایندها و ایجاد رفاه در آحاد جامعه بیاید.
دکتر عارف ضمن قدردانی مجدد از تلاشهای صورت گرفته در انجمنهای علمی موجود در کشور طی چند دهه گذشته، تاکید کرد: این سوال را باید پاسخ دهیم که آیا بستر لازم برای کار این انجمنها در کشور فراهم بوده است؟ و آیا آنها توانستهاند نقش خود را به صورت جامع ایفا کنند؟
وی سپس به مسئله ناترازیها در حوزه انرژی به خصوص در حوزههای تامین برق و آب در کشور پرداخت و با اشاره به اینکه به عنوان مثال سرانه آب در کشور ما که یک کشور خشک است، با 260 لیتر تقریباً 2 برابر اروپا با 140 لیتر است، یادآور شد: باید از خودمان بپرسیم آیا انجمنهای علمی ما هم سهمی در مدیریت مصرف بالا دارند؟ البته از این قبیل مسائل در بخشهای مختلف کشور فراوان است و نیازمند واکاوی بیشتر است.
معاون اول رئیس جمهوری با تاکید بر جایگاه فناوری در اسناد بالادستی کشور، گفت: در این اسناد، فناوری اولویت اصلی کشور است و امروز هوش مصنوعی اولویت نخست را در حوزه فناوری دارد و طبق فرمایش مقام معظم رهبری ما باید جزو 10 کشور اول دنیا در این حوزه باشیم. لذا باید از هوش مصنوعی به عنوان یک راهبرد در اجرای برنامههایمان بهره ببریم.
دکتر عارف ضمن مثبت دانستن پژوهش که «به اصلاح و بهبود روزمره فرایندها میانجامد»، افزود: اما در حوزه اجرا نباید موازیکاری وجود داشته باشد و باید یک تقسیم کار ملی و هماهنگ در این زمینه برقرار باشد. ما امروز با بیانیه گام دوم انقلاب مواجه هستیم که بیش از 80 درصد رسالتها و جهتگیریهای آن متوجه دانشگاهیان است. اما واقعاً چقدر آمادگی برای ورود به این راهبرد ارزشمند داریم؟
وی بر لزوم استقلال عمل تشکلهای علمی تاکید و بیان کرد: وزارت علوم و یا اداره ثبت شرکتها نباید در امور انجمنهای علمی دخالت و یا کارشکنی و انتخابات شوراها و یا اساسنامه این انجمنها را رد کنند. این مسائل باید حل و تکلیف انجمنهای علمی به عنوان بازوی اندیشهورز دولت در بسامان کردن امور، مشخص شود. دستگاههای ذیربط باید از اینکه انجمنهای علمی میخواهند باری را که بر دوش دولت است، بردارند، استقبال کنند؛ نه اینکه مانع آن شوند.
در ادامه و با حضور معاون اول رئیس جمهوری از دکتر مهرداد عابدی؛ استاد پیشکسوت در حوزه ماشینهای الکتریکی و سیستمهای قدرت و از صاحب نظران در زمینه برق و سیستمهای قدرت، تقدیر به عمل آمد.
در این کنفرانس همچنین دکتر مجید قاسمی؛ رئیس چهاردهمین کنفرانس و رئیس دانشگاه خاتم ضمن اظهار خرسندی از حضور معاون اول رئیس جمهوری در کنفرانس شبکههای هوشمند انرژی به میزبانی این دانشگاه و با اشاره به اینکه این کنفرانس در زمانی برگزار میشود که ما با سختترین شرایط در زمینه تامین انرژی در کشور روبهرو هستیم، به ارائه سخنانی حول محور ناترازی انرژی و لزوم سرمایهگذاری در انرژیهای پاک پرداخت.
وی با مروری بر اسناد بالادستی در حوزه انرژی از جمله در سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، سیاستهای کلی انرژی، قانون برنامه هفتم توسعه و قانون اصلاح الگوی مصرف، چالشهای اصلی حوزه انرژی در ایران را بالا بودن شاخص شدت انرژی، بهرهوری پائین، ناترازی تولید و مصرف حاملهای انرژی، سازوکار ناکارآمد بهینهسازی انرژی، تکثر نهادهای ذیربط در این بخش و بروز ناهماهنگیهای متعدد و مطالبات کلان شرکتهای عرضه کننده انرژی برشمرد.
رئیس دانشگاه خاتم همچنین بر ضرورت میدان دادن به بخش خصوصی برای مشارکت و سرمایهگذاری در تامین انرژیهای تجدیدپذیر به عنوان یکی از راههای برونرفت از این وضعیت، تاکید کرد.
در این کنفرانس مهندس مصطفی رجبی مشهدی؛ مدیرعامل شرکت توانیر در سخنانی حول موضوع گذر از شرایط کمبود برق با هوشمندسازی بخش توزیع شبکه برق، گفت: بحران انرژی تنها مختص ایران نیست و در کشورهای مختلف هم مسائلی مانند زیرساختهای ناکارآمد، افزایش جمعیت، عدم امکان ذخیرهسازی و عدم بهرهبرداری از انرژیهای تجدیدپذیر و هدررفت انرژی، موجب شکلگیری چنین بحرانی میشوند.
وی پائین بودن نرخ تعرفه برق در ایران و اجتناب مسئولان ذیربط در دولتهای مختلف از واقعی کردن این تعرفه را از علل مصرف بالا و بیش از حد نیاز برق به خصوص توسط مشترکین خانگی دانست و گفت: در ایران بیش از 35 هزار مگاوات از مصرف برق کشور روی کولرها و وسایل سرمایشی است و این در حالی است که نمیتوانیم به سمت اصلاح تعرفه برق حرکت کنیم و ناچاریم پویشها و کمپینهایی را با هدف کاهش و اصلاح الگوی مصرف راه بیندازیم که البته از نتایج آنها ناراضی نیستیم.
مدیرعامل توانیر با بیان اینکه ما با حرکت به سمت هوشمندسازی شبکه توزیع برق، توانستهایم از مجموع 32 میلیون کنتور خانگی، 24 میلیون مشترک را شناسایی کنیم و آنها را در کمپینها و پویشهایی که راه انداخته ایم، مخاطب پیامهای خود کردهایم تا کمی در مصرف برق صرفهجویی شود. تنها در طی یک سال یک میلیون و 320 هزار دستگاه کولر گازی به آمار کولرهای گازی موجود اضافه شده که دقیقاً به اندازه 3 میلیون مشترک جدید، اضافه بار برای شبکه توزیع انرژی در کشور محسوب میشود.
مهندس رجبی در پایان بر لزوم بهرهبرداری از ابزار هوشمندسازی و اپراتور هوشمند برای حل مشکل ناترازی برق در کشور تاکید کرد.
در روز نخست این کنفرانس یک پنل تخصصی با دبیری دکتر علیرضا فریدونیان با موضوع «زیرساختهای توسعه پایدار و هوشمند اقتصاد، اطلاعات و مشارکت توزیع شده برای جبران کمبود انرژی» برگزار شد که دکتر مجید قاسمی، دکتر محمود فتوحی، دکتر احمدی (از شرکت توانیر) و مهندس علیرضا صادقآبادی؛ مدیرعامل شرکت گسترش انرژی پاسارگاد، سخنرانان آن بودند.
دکتر قاسمی رئیس کنفرانس در این پنل بر لزوم توجه به اقتصاد انرژی به عنوان یک حوزه بین رشتهای در برنامههای وزارت علوم تاکید و آمادگی دانشگاه خاتم را برای تقویت و توسعه این رشته اعلام کرد.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت 5 کشور برتر در تولید انواع انرژیها در جهان، گفت: در سالهای اخیر به واسطه اثرات مخرب زیست محیطی و استفاده از سوختهای فسیلی بهویژه در زمینه انتشار گازهای گلخانهای، میل به استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بیشتر شده است. در همین راستا شرکت گسترش انرژی پاسارگاد آماده است قدمهای جدی برای تولید انرژیهای تجدیدپذیر بردارد.
همچنین دکتر محمود فتوحی دبیر علمی کنفرانس؛ با بیان اینکه شبکه برق به عنوان استخوانبندی زیرساختهای دیگر باید همواره پایدار باشد و هر گونه توقفی در آن میتواند مانع رشد یک کشور شود، گفت: متاسفانه ما با سرعت پائین تولید ظرفیت نیروگاههای تولیدکننده برق، فرسودگی تجهیزات و افزایش شاخص شدت انرژی در کشور روبهرو هستیم و پیشبینی میشود با این روند تا سال 1412 ناترازی برق به 37 هزار مگاوات برسد.
وی راهکار کاستن از این مشکلات را کاهش شدت مصرف انرژی، سرمایهگذاری و افزایش ظرفیت نیروگاهها و رفع ناترازی درآمد / هزینه صنعت برق دانست.
دکتر احمدی هم که به نمایندگی از شرکت توانیر در این پنل حضور داشت، در سخنان کوتاهی رفع ناترازی انرژی را در گرو یک عزم همگانی دانست و گفت: رفع ناترازی انرژی به تنهایی از عهده صنعت برق بر نمیآید و برخی از قسمتهای آن اساساً از اختیار صنعت برق خارج است.
همچنین مهندس علیرضا صادق آبادی؛ مدیرعامل شرکت گسترش انرژی پاسارگاد، در این پنل بیان کرد: حل مشکل ناترازی نیاز به تغییر رویکرد در مدیریت تولید دارد؛ حرکت از نیروگاههای فسیلی به سمت نیروگاههای خورشیدی. نکته دیگر اینکه باید سرمایهگذاری در بخش انرژیهای تجدیدپذیر برای بخش خصوصی جذاب باشد و دولت در این زمینه نقش مهمی میتواند ایفا کند.
برنامههای این کنفرانس در روز دوم (چهارشنبه 12 دیماه) با برگزاری نشستها، پنلهای تخصصی و سخنرانیهای متعدد ادامه یافت. سخنران نخست روز دوم، دکتر وحید وحیدینسب؛ محقق و پژوهشگر حوزه انرژی بود که درباره روند رو به رشد تولید و استفاده از خودروهای برقی (بهویژه با تمرکز بر مورد انگلستان) و به طور کلی گرایش جهانی به استفاده از سوختهای تجدیدپذیر سخن گفت.
وی بیان کرد: در سال 2019 و در راستای برنامههای مختلف برای مقابله با آلودگی هوا، قانونی در پارلمان انگلستان تصویب شد که هدف آن رسیدن به کربن صفر بود و پس از آن، روند امیدوارکنندهای در کاهش شدید قیمت خودروهای برقی آغاز شد و این مسئله باعث رشد قابل توجه گرایش به خرید و استفاده از این نوع خودروها شد.
وحیدینسب افزود: با تسهیلاتی که بر اجرای این قانون مترتب شد، وضعیت به شکلی پیش رفت که تولید انرژیهای تجدیدپذیر و محصولاتی که با این انرژیها کار میکنند، از فسیلیسوزها ارزانتر شد؛ به طوری که امروزه در بسیاری از کشورها، استفاده از انرژیهای بادی و خورشیدی به اولویت نخست تبدیل شده است.
این محقق حوزه انرژی تاکید کرد: بر اساس آمارها در سال 2023 از هر 5 خودروی فروخته شده در جهان، یک مورد برقی بوده است و روند ساخت این نوع خودروها رو به فروانی است. در حال حاضر چین در صدر کشورهای تولیدکننده خودروهای برقی است و پس از آن اتحادیه اروپا و در صدر آنها نیز کشور نروژ قرار دارد که بر اساس آمارها 95 درصد خودروهای فروخته شده در این کشور در سال 2023 برقی بوده است. بر اساس پیشبینیها تا سال 2050 حدود 1.2 میلیون خودروی برقی در جهان وجود خواهد داشت،
وی درباره وضعیت ایران هم عنوان کرد: در ایران هم آرام آرام داریم وارد این حوزه میشویم و ظرفیت نصب سالیانه نیروگاههای خورشیدی هم در حال تغییر و رو به رشد است. البته عمده انرژی در کشور ما از گاز و سوخت مایع تامین میشود و کماکان خودروهای بنزینی دست بالا را در تولید و فروش دارند. به عنوان مثال و بر اساس آمارها، منشا عمده آلایندگیها در تهران، چیزی حدود 60 تا 70 درصد، شبکه حمل و نقل است و کمتر متعلق به نیروگاههاست.
در ادامه برنامههای این کنفرانس علمی، پنلی با موضوع زیرساختها فناوری، تولیدات پراکنده، خودروهای برقی و نیروگاههای مجازی در شبکه هوشمند با حضور جمعی از کارشناسان و محققان این حوزه برگزار شد که دکتر علیرضا فریدونیان؛ عضو انجمن علمی شبکههای هوشمند انرژی به عنوان سخنران نخست این نشست درباره حد و مرز هوشمند بودن شبکه انرژی، گفت: این سوال همواره مطرح است که چقدر هوشمند؟ و از کجا به بعد، زیادی است؟
وی افزود: واقعیت این است که ما بابت اضافه کردن هر عامل جدید به یک سیستم هوشمند مثلاً در منزل خودمان باید هزینه پرداخت کنیم و در بسیاری از موارد، ممکن است از خیر آن بگذریم. از طرف دیگر، به جهت عدم اعتماد به سیستمهای هوشمند، معمولاً تصمیم میگیریم از آنها استفاده نکنیم. در حوزه هوشمند کردن، ما هم در بُعد خودمختاری (اتوماتیک و بدون سیستم) و هم در سطح کارکردها، با طیف گستردهای از شیوههای مواجهه روبهرو هستیم.
در این پنل همچنین کیانا اعتمادی؛ پژوهشگر و محقق در حوزه انرژی و مبحث شهر هوشمند و دانشجوی مقطع دکتری برنامهریزی شهری در سخنانی با بیان اینکه مفهوم شهر هوشمند نخستین بار در سال 2013 در سطح جهانی مطرح شد، اضافه کرد: شهر هوشمند پایدار از دو مقوله افزایش کارایی و توسعه پایدار تشکیل میشود و منظور این است که شهر باید به گونهای باشد که بتواند نیازهای فناورانه نسل کنونی و آتی را پوشش دهد.
وی نمونههای موفق شهرهای هوشمند پایدار در جهان را مورد اشاره قرار داد و افزود: در حوزه بهرهوری انرژی؛ آمستردام در هلند، در حوزه نوآوری شهروندمحور؛ هلسینکی در فنلاند، در حوزه حمل و نقل عمومی کمکربن؛ کپنهاگ در دانمارک، در حوزه شبکه گسترده بورد بلند تنظیم مصرف انرژی؛ زوریخ در سوئیس، در حوزه جابجایی و پایداری؛ تورین در ایتالیا و در حوزه حمایت از اقتصاد محلی؛ بارسلونا در اسپانیا، به عنوان نمونههای موفق شهرهای هوشمند پایدار در سطح جهانی مطرح هستند.
اعتمادی اضافه کرد: اگر بخواهیم در ایران هم گامی در این حوزه برداریم، با چالشها و کمبودهایی روبهرو هستیم که از آن جمله میتوان به کمبود ظرفیت محلی، مشارکت پایین جوامع، محدودیتهای مالی و چالشهای مربوط به سرمایهگذاری، تغییرات فرهنگی، نبود دستور کار برای فرایندهای قانونی، مشکلات مربوط به دستیابی قابلیت همکاری و استانداردسازی و بهروز نبودن بسیاری از فرایندهای برنامهریزی و مدیریت شهری، اشاره کرد.
در ادامه این پنل، مهندس خلج؛ از پژوهشگران حوزه انرژی نیز با بیان مطالبی درباره مفهوم شهر هوشمند، مهمترین شاخص ارزیابی موفقیت برنامههای مربوط به شهر هوشمند را تجربه کاربران آن شهر عنوان کرد و یادآور شد: متاسفانه این دقیقاً همان چیزی است که ما از آن غفلت میکنیم و یا نسبت به آن بیتوجه یا کمتوجه هستیم و وضعیت به گونهای میشود که برنامههای هوشمند کردن شهر، یک مسیر را میرود و خواستههای شهروندان و در واقع کاربران اصلی، مسیری دیگر.
وی افزود: ما باید مختصات دو لایه حاکمیتی و غیرحاکمیتی را از هم تفکیک کنیم. لایه حاکمیتی باید تنها نقش قانونگذاری و مقررهگذاری داشته باشد و واقعیتهای مربوط به عرضه و تقاضای نیازها در شهر را بپذیرد و کمک کند که موانع آن برداشته شود. مثلاً در مبحث خانه هوشمند، لایه حاکمیتی باید سیاستهای مربوط به مصرف انرژی را طوری اِعمال کند که هزینه کاربران کاهش یابد و به اقتصاد خُرد توجه کند و وضعیت اقتصادی خانوادههای مختلف را در نظر داشته باشد.
دکتر وحید وحیدینسب؛ پژوهشگر حوزه انرژی نیز در این پنل عنوان کرد: از نظر من هوشمند بودن زمانی معنادار و دارای اهمیت است که امکان کنترلپذیری یکسری از عوامل وجود داشته باشد البته تجربه شهروند شهر هوشمند نیز از شیوه اجرای برنامههای هوشمندسازی در شهر، بسیار مهم است اما در نهایت باید مجموعه این عوامل را در نقشی که در مدیریت مصرف انرژی دارند، دید؛ اینکه چه میزان در امور سهولت ایجاد میکنند و این تسهیل تا چه میزان از منظر اقتصاد خُرد و همچنین اقتصاد ملی قابل احصاست؟
برنامههای چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی با ارائه مقالات پذیرفته شده از سوی هیئت داوران، در قالب ارائههای شفاهی و نیز پوستر، ادامه یافت و با برگزاری آئین اختتامیه پی گرفته شد که در این بخش، ابتدا دکتر عبدالله شمیسا؛ مدیر گروه مهندسی برق دانشگاه خاتم و دبیر اجرایی کنفرانس، گزارشی از روند فعالیتهای صورت گرفته برای برگزاری این رویداد ارائه کرد.
وی با بیان اینکه برنامهریزی برای تشکیل این کنفرانس با همکاری انجمن شبکههای هوشمند انرژی ایران از بهمنماه سال 1402 آغاز شد، به تاریخچه برگزاری این رویداد علمی که از سال 1390 نخستین دوره آن برگزار شده است، اشاره کرد و سپس گفت: چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی (SGC 2024)، طی دو روز گذشته در 16 محور و با 6 پنل برگزار شد.
به گفته دبیر این کنفرانس، در مجموع 143 مقاله به دبیرخانه چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی ارسال شد که پس از داوریهای اولیه 84 مقاله پذیرفته شد و در نهایت 9 مقاله از سوی هیئت داوران نهایی به عنوان مقالات برتر انتخاب شدند.
چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی (SGC 2024)، با معرفی برگزیدگان و اهدای جوایز به آنها و نیز تقدیر از دستاندرکاران کمیتههای علمی و اجرایی این رویداد به کار خود پایان داد.
یادآوری میشود، همزمان با برگزاری چهاردهمین کنفرانس بینالمللی شبکههای هوشمند انرژی (SGC 2024)، کارگاههای آموزشی، نمایشگاه جانبی، مسابقات پایاننامه برتر و بازار برق و رویداد فناورانه «ایدههای فناورانه در حوزه شبکههای هوشمند انرژی» نیز با حضور صاحبنظران دانشگاهی و صنعتی و سازمانهای مرتبط برگزار شد.