تازه‌های نشر دانشگاه خاتم؛ فرهنگ معماری ‌داخلی

مهران دشتی عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه خاتم که به تازگی کتاب «فرهنگ معماری داخلی» را از سوی انتشارات این دانشگاه روانه بازار کتاب کرده است، می‌گوید: پژوهش در رشته معماری و معماری‌ داخلی که عمدتا به دو گونه مطالعات کتابخانه‌ای و مطالعات ميدانی صورت می‌گيرد، هم‌اکنون در دانشکده‌ها از رونق کافی برخوردار نيست.

مهران دشتی عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه خاتم در گفتگویی با خبرنگار وبسایت دانشگاه خاتم، درباره تازه‌ترین تالیف خود «فرهنگ معماری ‌داخلی» که از سوی انتشارات دانشگاه خاتم به چاپ رسیده است، گفت: رشته معماری ‌داخلی بسيار جوان است. دانشگاه‌های متعددی در ايران نيز اين رشته جوان را در ميان سياست‌های آموزشی و پژوهشی خود جای داده‌اند. البته باید تاکید کرد که پژوهش در حوزه معماری داخلی در بسياری از دانشگاه‌های ما مشکوک به نظر می‌رسد.

وی در توضیح بیشتر این نکته افزود: پژوهش در رشته معماری و معماری‌ داخلی که عمدتا به دو گونه مطالعات کتابخانه‌ای و مطالعات ميدانی صورت می‌گيرد، هم‌اکنون در دانشکده‌ها از رونق کافی برخوردار نيست. در کنار سيستم بوروکراتيک که هيئت علمی را به سوی «فردگرايی» و «مقاله- کتاب‌سازی» با مطالعات کتابخانه‌ای سوق می‌دهد، بايد گفت اين ساخته‌ها غالبا از منابع قابل اعتمادی خلق نشده‌اند. از سويی ديگر نيز تقريبا آثاری با مطالعات ميدانی در دانشکده‌های معماری يافت نمی‌شود، مگر همان مطالعاتی که در مورد معماری سنتی شهرهای حاشيه کوير بوده است که هر بار محتوای ثابت آن به شکلی ديگر جلوه می‌يابد!

دشتی ادامه داد: بايد اشاره کرد که با توجه به جايگاهی ‌که رشته‌های معماری و معماری ‌داخلی در دانشکده‌های ايران در آن ايستاده‌اند، اهميت مطالعات ميدانی صدچندان به‌نظر می‌رسد، چراکه با فقری که در وضعيت موجود اين رشته‌ها در مطالعات ‌ميدانی وجود دارد، انجام مطالعات کتابخانه‌ای زير سوال می‌رود. از اين‌رو انجام مطالعات ميدانی به منظور ارتقای اين رشته‌ها در مرحله نخست ضرورت قرار می‌گيرد.

این عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه خاتم گفت: اما از آنجا که انجام مطالعات ميدانی نياز به بسياری از هماهنگی‌ها دارد و به‌طورکلی مشکلات بسياری در تحقق آن وجود دارد، بسياری از کارهای علمی می‌تواند در دانشکده‌های معماری مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای قرار گيرد. بايد اشاره کرد که علاوه بر مشکلات موجود بر سر راه مطالعات ميدانی، انجام مطالعات کتابخانه‌ای قابل دسترس‌تر به نظر می‌رسد. از اين‌رو، اگر مطالعه کتا‌بخانه‌ای به گونه‌ای باشد که نياز به آن حس شود و منابع موثقی برای آن نيز وجود داشته باشد، ابدا احتمال بی‌ثمر بودن آن نمی‌رود.

وی با بیان اینکه يکی از منابع برای ساختن پايه هر رشته، واژه‌نامه يا فرهنگ است، به ویژگی‌های اثر مورد اشاره پرداخت و عنوان کرد: از مدت‌ها پيش، پس از انجام دو کار ميدانی (معماری و شهرسازی در کرانه جنوبی دريای مازندران، 1392 و خاستگاه نخستين مسکن غربی در ايران، مسجد سليمان، 1395) و پی بردن به سختی راه، در انديشه تهيه دانشنامه معماری و رشته‌های وابسته به آن بودم. از آنجا که چنين دانشنامه‌ای باز هم نياز به هماهنگی‌های فراوان دارد و از آن مهم‌تر، نويسندگان آن که بايد در هر حوزه تخصص خود را داشته باشند، و يافتن و هماهنگ ساختن آنها مشکلات فراوانی را در اين راه به‌وجود می‌آورد، تحقق آن را بعيد می‌دانستم. پس تهيه اين دانشنامه را موکول به تهيه اجزای آن کردم که راحت‌تر و بدون ساخت سازمانی صورت می‌گيرد.

دشتی گفت: با اينکه مطالعات اصلی من - که تحقيقات ميدانی بی‌نهايتی برای آن وجود دارد - در مورد مسکن مدرن ايران است و با ادامه کار علمی من بيشتر همخوانی دارد، اما به دليل مشکلات فراوانی که به بخشی از آنها اشاره شد، تصميم گرفتم نخستين گام را در تحقق دانشنامه و انجام جزئی از آن، يعنی تهيه فرهنگ معماری داخلی بردارم.  اميدوارم برای پژوهشگران و علاقمندان مفيد واقع شود و به زمينه‌ای تبدیل شود برای ايجاد دانشنامه معماری.

عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه خاتم در پایان از مسئولان دانشگاه خاتم، به ویژه ریاست دانشگاه دکتر قاسمی، معاون آموزشی دکتر شريعت، معاون توسعه مدیریت و منابع دکتر محموديان و مدير گروه معماری دکتر فرجی که «نه‌تنها با پشتيبانی خود، بلکه با دلسوزی تمام اين مهم را به سرانجام رساندند»، سپاسگزاری و تاکید کرد: همينطور بايد از مسئولان گروه معماری و هنر و اساتيد برجسته آن، دکتر آيوازيان و دکتر ديبا نام بياورم که من و برنامه‌های من را باور کردند و دارند.