رشته مهندسی کامپیوتر یکی از پرطرفدارترین و پویاترین رشتههای دانشگاهی در جهان است. این رشته به طراحی، ساخت، توسعه و نگهداری از سیستمهای کامپیوتری و نرمافزارهای مختلف میپردازد. دانشجویان این رشته در طول تحصیل خود با مفاهیم و فنون گستردهای مانند برنامهنویسی، الگوریتمها، طراحی و توسعه نرمافزار، سختافزار، سیستمهای عامل، پایگاههای داده، شبکههای کامپیوتری، سیستمهای اطلاعاتی، هوش مصنوعی و امنیت سایبری آشنا میشوند.
رشته مهندسی کامپیوتر به دلیل پیشرفت روزافزون فناوری و نیاز به متخصصان در این زمینه، از آینده شغلی بسیار خوبی برخوردار است. فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در شرکتهای بزرگ و کوچک، سازمانهای دولتی و خصوصی و حتی به عنوان کارآفرین و بنیانگذار شرکتهای جدید در زمینههای مختلفی مرتبط با صنعت، بهداشت، آموزش و غیره مشغول به کار شوند. مهندسی کامپیوتر به عنوان یک رشته چالشبرانگیز و پویا به دانشجویان این امکان را میدهد تا در طراحی و توسعه فناوریهای نوین و پیشرفته مشارکت کنند و در بهبود زندگی مردم و جامعه نقش موثر داشته باشند.
گذشته و امروز
تاریخچه رشته کامپیوتر در ایران به چند دهه قبل برمیگردد. در دهه ۱۳۴۰ با ورود کامپیوترهای بزرگ و مرکزی، نیاز به متخصصین در این زمینه احساس شد. در آن زمان، دانشگاههای ایران از جمله دانشگاه تهران و صنعتی شریف شروع به تربیت نیروی انسانی در این رشته کردند. به تدریج، با گسترش استفاده از کامپیوتر و اینترنت، نیاز به متخصصین در این زمینه افزایش یافت و منجر به ارائه دورههای آموزشی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاههای مختلف شد.
گروه مهندسی کامپیوتر دانشگاه خاتم در مهرماه سال 1393 با مقطع کارشناسی ارشد در سه گرایش مهندسی نرمافزار، معماری سیستمهای کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات (گرایش سیستمهای مدیریت اطلاعات) آغاز به کار کرد. سپس در سال 1394 گرایش هوش مصنوعی و رباتیکز، در سال 1399 گرایش علوم داده و در سال 1401 گرایش رایانش امن نیز به جمع گرایشهای موجود در گروه مهندسی کامپیوتر اضافه شد. این گروه از سال 1401 در مقطع کارشناسی در قالب بورسیه تحصیلی-مهارتی رشته مهندسی کامپیوتر اقدام به پذیرش دانشجو کرده است.
در حال حاضر، رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه خاتم در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایشهای زیر است:
نرمافزار
این گرایش بهطور خاص روی اصول و روشهای مهندسی نرمافزار متمرکز است و به دانشجویان میآموزد که چگونه نرمافزارهایی با کیفیت، قابل اعتماد و کارآمد توسعه دهند. در این گرایش، دانشجویان به یادگیری مفاهیمی مانند: طراحی و مدلسازی نرمافزار، زبانهای برنامهنویسی، پایگاههای داده، شبکههای کامپیوتری، امنیت نرمافزار، تست و اعتبارسنجی نرمافزار و مدیریت پروژههای نرمافزاری میپردازند. برخی از زمینههای کاری که مهندسان نرمافزار میتوانند در آنها کار کنند، عبارتند از: طراحی و توسعه نرمافزارهای کاربردی، طراحی و توسعه سیستمهای عامل، طراحی و توسعه بازیهای کامپیوتری، طراحی و توسعه نرمافزارهای وب، تست و اعتبارسنجی نرمافزار و مدیریت پروژههای نرمافزاری.
معماری سیستمهای کامپیوتری
این گرایش بهطور خاص روی اصول و روشهای طراحی و توسعه معماری سیستمهای کامپیوتری متمرکز است. در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم و تکنیکهای مختلفی آشنا میشوند، از جمله: معماری کامپیوتر، طراحی و توسعه سیستمهای کامپیوتری، امنیت سیستمهای کامپیوتری، کارایی و عملکرد سیستمهای کامپیوتری، سیستمهای عامل، شبکههای کامپیوتری، پایگاههای داده. بعضی از زمینههای کاری که مهندسان معماری کامپیوتر میتوانند در آنها کار کنند، عبارتند از: طراحی و توسعه سیستمهای عامل، طراحی و توسعه شبکههای کامپیوتری و مدیریت پروژههای سیستمهای کامپیوتری.
هوش مصنوعی و رباتیکز
این گرایش به طور خاص روی استفاده از تکنیکهای هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و رباتیکز متمرکز است برای ایجاد سیستمهایی که به صورت خودکار تصمیم میگیرند یا عمل میکنند. در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم و تکنیکهای مختلفی آشنا میشوند، از جمله: هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، واقعیت دیجیتال، پردازش تصویر و ویدیو، پردازش صدا و سایر سیگنالهای حیاتی و مغزی. بعضی از زمینههای کاری که مهندسان هوش مصنوعی و رباتیکز میتوانند در آنها کار کنند، عبارتند از: طراحی و توسعه سیستمهای رباتیک، توسعه سیستمهای هوشمند و خودکار، استفاده از هوش مصنوعی در تصمیمگیری، پردازش تصویر و صدا و مدیریت پروژههای رباتیک و هوش مصنوعی.
علوم داده
این گرایش به طور خاص روی استفاده از تکنیکهای آماری، یادگیری ماشین و برنامهنویسی برای استخراج اطلاعات و دانش از دادهها متمرکز است. در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم و تکنیکهای مختلفی آشنا میشوند، از جمله: جمعآوری و پردازش دادهها، تحلیل آماری و مدلسازی دادهها، یادگیری ماشین و یادگیری عمیق، دادهکاوی و استخراج اطلاعات، تجسم دادهها و گزارشنگاری. بعضی از زمینههای کاری که مهندسان علوم داده میتوانند در آنها کار کنند، عبارتند از: تحلیل دادهها و مدلسازی دادهها، توسعه سیستمهای تصمیمگیری و استراتژیهای تجاری، دادهکاوی و استخراج اطلاعات، تجسم دادهها و گزارشنگاری و مدیریت پروژههای دادهای.
رایانش امن
در این گرایش، دانشجویان به طراحی، توسعه و استفاده از سیستمهای امنیتی برای حفاظت از اطلاعات و سیستمهای کامپیوتری میپردازند. این گرایش به طور خاص روی استفاده از تکنیکهای امنیتی، رمزنگاری و نظارت برای جلوگیری از هکرها و تهدیدات سایبری متمرکز است. در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم و تکنیکهای مختلفی آشنا میشوند، از جمله: امنیت شبکه و سیستمهای کامپیوتری، رمزنگاری و رمزگشایی، نظارت و مانیتورینگ سیستمهای امنیتی، حفاظت از اطلاعات و دادهها، امنیت نرمافزار و سختافزار، تجزیه و تحلیل تهدیدات سایبری. بعضی از زمینههای کاری که مهندسان رایانش امن میتوانند در آنها کار کنند، عبارتند از: طراحی و توسعه سیستمهای امنیتی، نظارت و مانیتورینگ سیستمهای امنیتی، حفاظت از اطلاعات و دادهها، امنیت نرمافزار و سختافزار، تجزیه و تحلیل تهدیدات سایبری و مدیریت پروژههای امنیتی.
چطور به خاتم بپیوندیم؟
دانشجویان گروه مهندسی کامپیوتر دانشگاه خاتم از طریق آزمون سراسری ورودی دانشگاهها در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پذیرفته میشوند. دانشجویان کارشناسی ارشد این دوره علاوه بر یادگیری عمیق پیشرفتهای این حوزه، امکان انجام پژوهشهای بنیادی و کاربردی با نظارت اساتید عضو هیئت علمی داخل یا خارج دانشگاه را دارند. همچنین، امکان پژوهش در حوزههای بین رشتهای در زمینههای مختلف مانند علوم پایه، روانشناسی، شناختی، پزشکی و ژنتیک برای آنان فراهم است. دانشجویان پذیرفته شده در دوره کارشناسی، در طول تحصیل، علاوه بر یادگیری مفاهیم اولیه به کسب تجربه در صنعت نیز میپردازند. این امکان از طریق بورسیه تحصیلی-مهارتی رشته مهندسی کامپیوتر فراهم شده است.